Είναι γεγονός. Ήδη από το 2013, έναν χρόνο μετά την έναρξη λειτουργίας του blog μου, είχα υποσχεθεί πως θα ερχόταν η στιγμή να ασχοληθώ με την γραμμή των πρώην Σιδηροδρόμων Θεσσαλίας. Παρόλα αυτά, το παραπάνω ρηθέν δεν έμελλε να πληρωθεί πριν την συμπλήρωση 7 χρόνων από την στιγμή της εξαγγελίας του! Και το πιο απαράδεκτο εδώ δεν είναι τόσο ο χρόνος που πέρασε, αλλά το γεγονός πως κάθε χρόνο βρίσκομαι τουλάχιστον μια φορά στα θεσσαλικά εδάφη χωρίς μέχρι πρότινος να καταφέρνω να οργανώσω έστω μια αξιοπρεπή φωτογραφική εξόρμηση! Καλό το καθισιό, αλλά που και που πρέπει να σπάει...
Σήμερα πρόκειται να ασχοληθούμε με το τμήμα γραμμής μεταξύ Βελεστίνου - Παλαιοφαρσάλου και πιο συγκεκριμένα με το κομμάτι από τον σταθμό του Βελεστίνου ως τον σταθμό του Αερινού.
Ο σταθμός του Βελεστίνου φωτογραφημένος από την πλευρά του δρόμου που οδηγεί στην ομώνυμη κωμόπολη.
Το εσωτερικό της αίθουσας αναμονής. Αν και εξυπηρετεί ακόμα επιβάτες, ο σταθμός του Βελεστίνου έχει σταματήσει να είναι επανδρωμένος εδώ και 9 χρόνια. Η εγκατάλειψη του, φανερή...
Υποβαθμισμένη με μόλις 7 ζεύγη τοπικών δρομολογίων και καμία απευθείας σύνδεση με την Αθήνα, την Θεσσαλονίκη ή την Καλαμπάκα, η γραμμή Βόλου - Λαρίσης δεν έχει πλέον ανάγκη εκδοτηρίων και ανοικτών σταθμών.
Βγαίνοντας από το κτήριο του σταθμού βλέπω πως στην αποβάθρα περιμένει μόλις ένας επιβάτης, κάτι που δεν με εκπλήσσει καθόλου. Γύρω επικρατεί ησυχία και ο μόνος ήχος που την σπάει είναι τα τζιτζίκια που παρά την επικείμενη κακοκαιρία συνεχίζουν αμέριμνα το τραγούδι τους.
Κοιτώντας προς Βόλο επί της μετρικής αποβάθρας. Στα δεξιά η μεικτή γραμμή η οποία αποκόπτεται λίγο αργότερα από την βιομηχανική γραμμή του παρακειμένου εργοστασίου της VIOLAR.
Κοιτώντας προς Λάρισα...
...και ξανά προς Βόλο.
Ίσως αναρωτιέστε τι απέγινε με την περίφημη αναβάθμιση και ηλεκτροκίνηση της γραμμής Λάρισας - Βόλου. Η απάντηση βρίσκεται μπροστά στα μάτια σας: Μερικά στέγαστρα «αλά Οινόη» σε Βόλο και Βελεστίνο και μερικές τσιμεντένιες υπερυψωμένες αποβάθρες στους ενδιάμεσους σταθμούς της διαδρομής. Πέρα από αυτά τα έργα υψίστης σημασίας, οι βραδυπορίες, η βλάστηση εντός της γραμμής και η γενικότερη κακή κατάσταση της τελευταίας παραμένουν ως έχουν...
Μεταξύ της (μετρικής) δεύτερης και της (κανονικής) τρίτης γραμμής.
Ο σταθμός του Βελεστίνου λειτούργησε για πρώτη φορά στις 23.4.1884. Ωστόσο το σημερινό κτήριο δεν έχει καμία σχέση με το αρχικό κτήριο των ΣΘ. Το αρχικό κτήριο, σταθμός Γ τάξης, καταστράφηκε από τους σεισμούς της δεκαετίας του 50 που έπληξαν την Θεσσαλία και αντικαταστάθηκε από το υπάρχον κτήριο το σχέδιο του οποίου είναι πολύ απλοϊκότερο και η αισθητική του αρκετά διαφορετική από αυτή των αρχικών κτηρίων που ανεγέρθηκαν παράλληλα με την κατασκευή της γραμμής.
Καίτοι σκουριασμένο, το κλειδί εξακολουθεί να λειτουργεί μέχρι σήμερα.
Πίσω από τον κρουνό ύδρευσης η αυτοκινητάμαξα Linke Hoffman 2ΑΚ 420-01 περιμένει το επόμενο ταξίδι της.
Καλή σκέψη (;) μέτρια εκτέλεση.
H πέμπτη και έκτη γραμμή του σταθμού. Πόσες φορές να έχουν χρησιμοποιηθεί την τελευταία δεκαετία;
Η πρώτη γραμμή του σταθμού «σπάει» προς το μηχανοστάσιο, ενώ δεξιά στο βάθος η δεύτερη γραμμή ενώνεται με την τρίτη και συνεχίζει προς το Αερινό.
Η μοναδική Linke Hoffman της σειράς που διατηρήθηκε βρίσκεται εδώ και καιρό καθηλωμένη στο Βελεστίνο εξαιτίας μια κλοπής καλωδίων. Παρόλα αυτά διατηρείται σε πολύ κατάσταση. Λίγο ανατολικότερα, στην Διαλογή του Βόλου, οι δύο αδερφές της δεν είχαν την ίδια τύχη...
Από την Πελοπόννησο στην Θεσσαλία, 83 χρόνια ιστορίας!
Υπό διαφορετική γωνία
Και πρόσοψη
Πρέπει να σημειωθεί πως μέχρι και το 1990 η συγκεκριμένη αυτοκινητάμαξα χρησιμοποιούταν κανονικά για επιβατικά δρομολόγια επί της γραμμής Βόλου - Καλαμπάκας.
Στις γραμμές του μηχανοστασίου...
Φορτάμαξα κατασκευής Reggiane, μετασκευασμένη το 2010 ειδικά για τις ανάγκες του μουσειακού σιδηροδρόμου Θεσσαλίας.
Η Linke Hoffman 2ΑΚ 420 -01 φωτογραφημένη από την πλευρά του μηχανοστασίου.
Οι μηχανισμοί αλλαγής των κλειδιών στην Θεσσαλία είναι αρκετά διαφορετικοί από αυτούς που συναντώνται στις μετρικές γραμμές της Πελοποννήσου.
Το κτήριο του μηχανοστασίου.
Δίπλα από το μηχανοστάσιο βρίσκεται ένας μεγάλος τσιμεντένιος υδατόπυργος και πληθώρα οχημάτων και βαγονιών.
Αντί ατμάμαξας, σκυροβάγονο.
Φορτάμαξα Reggiane μετασκευασμένη σε θερινό βαγόνι.
Φουλ της Ιταλίας: Έχοντας μεταφερθεί αρκετές φορές τα προηγούμενα χρόνια σε διαφορετικές γραμμές του Βόλου αλλά και του Βελεστίνου, η αυτοκινητάμαξα Breda A 14 βρίσκεται πλέον παραχωμένη πίσω από το μηχανοστάσιο.
Οι αυτοκινητάμαξες Breda είναι από τις λίγες εν Ελλάδι που έχουν εκτελέσει ταυτόχρονα σιδηροδρομικά και τροχιοδρομικά καθήκοντα.
Δύο δρεζίνες εκτός γραμμής σε άσχημη κατάσταση.
Η βλάστηση σύντομα θα καλύψει τα πάντα.
Ψευδαίσθηση εισόδου στον σταθμό.
Έρημη αποβάθρα
Το γεγονός πως ο ξύλινος πίνακας δρομολογίων παραμένει αφενός στην θέση του και αφετέρου σε σχετικά καλή κατάσταση με εκπλήσσει ευχάριστα.
Η κατάρα των στραβών λήψεων των θυρών σε κάθε σταθμό δεν λέει να με αφήσει εύκολα...
Οι τουαλέτες του σταθμού.
Ο σταθμός του Βελεστίνου φωτογραφημένος από την πλευρά του Βόλου.
Ευρωπαϊκών προδιαγραφών...
Θα έγραφα κάποια λεζάντα του στιλ «άχρηστοι σημαφόροι», όμως έπειτα θυμήθηκα την κατάσταση της σηματοδότησης στο μεγαλύτερο κομμάτι του δικτύου, οπότε αναθεώρησα...
Η ώρα έχει περάσει και σε λίγο το 1575 βάσει προγράμματος θα πρέπει να είναι στον σταθμό. Οι επιβάτες, που τώρα έχουν γίνει δύο, το περιμένουν στην τσιμεντένια αποβάθρα της τέταρτης γραμμής...
...το ΜΑΝ που εκτελεί το δρομολόγιο εμφανίζεται στο βάθος καθώς διασχίζει την καμπύλη πριν τον σταθμό, όμως δεν είμαι σε θέση να το φωτογραφίσω παρά μόνο όταν έχει πλησιάσει αρκετά τον σταθμό.
Σήμερα στην τέταρτη, παλιότερα στην τρίτη γραμμή...
Οι επιβάτες επιβιβάζονται, κανείς δεν αποβιβάζεται, οπότε το ΜΑΝ 621 114 είναι έτοιμο να κλείσει τις πόρτες και να συνεχίσει το ταξίδι του.
Υπό τον συννεφιασμένο θεσσαλικό ουρανό το τρένο επιταχύνει καθώς αφήνει τον σταθμό του Βελεστίνου πίσω του.
Καλή σκέψη, χάλια εκτέλεση.
Ποιος φιλοτιμήθηκε άραγε να μεταφέρει το παγκάκι από την αίθουσα αναμονής στην αποβάθρα;
Η πινακίδα του κατασκευαστή της Linke Ηοffman. Ο περίφημος «ιπτάμενος Καλαματιανός» κατασκευάστηκε στο τότε γερμανικό Breslau μόλις 8 χρόνια προτού αυτό αλλάξει χέρια και ενσωματωθεί στην Πολωνία.
Γραμμή φρεσκοστρωμένη.
Η περιστροφική πλάκα του μηχανοστασίου. Στον χώρο γύρω από αυτήν έχουν στρωθεί μικρά κομμάτια γραμμής ώστε να είναι δυνατή η περιστροφή και απόθεση δρεζινών.
Η δρεζίνα Δ 241 με κινητήρα Perkins και αμάξωμα κατασκευής ΜΠΡ.
Χάρις στην μουσειακή δραστηριότητα το μηχανοστάσιο του Βελεστίνου κάνει δεύτερη καριέρα!
Βοηθητικό κτήριο δίπλα από την γραμμή. Απ' όσο θυμάμαι το συγκεκριμένο κτήριο λειτουργούσε και ως υπνωτήριο.
Στην έξοδο προς Αερινό βρίσκεται σταθμευμένο το Plasser που χρησιμοποιείται από τους εθελοντές για το «μπουράρισμα» της γραμμής.
Η δρεζίνα Δ 201. Ίσως και η αγαπημένη μου στιλιστικά!
Λίγο πριν φύγω παρατηρώ πως στην πινακίδα του πρώτου οχήματος της Linke Hoffman αναγράφεται διαφορετική διαδρομή από εκείνη του δευτέρου.
Κάποτε παρτέρι. Σήμερα ζούγκλα.
Φεύγω από τον σταθμό και κατευθύνομαι προς την κωμόπολη όπου και βρίσκεται η στάση του Βελεστίνου. Η επιλογή της κατασκευής του σταθμού τόσο μακριά από τον οικισμό σίγουρα προκαλεί ερωτήματα, καθώς η συνήθεια της εποχής ήταν οι σταθμοί να κατασκευάζονται εντός των περιοχών που θα εξυπηρετούσαν.
Η γραμμή τέμνει οριζόντια τον δρόμο που οδηγεί μέσα στο Βελεστίνο.
Μετά την κατάργηση της γραμμής το 1998 είναι πολύ λίγα τα σημεία της γραμμής μέχρι τον Παλαιοφάρσαλο όπου έχουν παραμείνει υπολείμματα από ΑΣΙΔ, οπότε το συγκεκριμένο απομεινάρι παρουσιάζει ενδιαφέρον.
Ακριβώς δίπλα από την ισόπεδη διάβαση, στη Χ.Θ 2.100, βρίσκεται το κτήριο της στάσης του Βελεστίνου. Κατά πάσα πιθανότητα το κτήριο κατασκευάστηκε μεταγενέστερα με σκοπό να εξυπηρετεί καλύτερα τους επιβάτες που κινούνταν προς Καλαμπάκα.
Η γραμμή από τον σταθμό του Βελεστίνου
Ο συγκεκριμένος τύπος κτηρίου είναι χαρακτηριστικός τόσο για την μετρική, όσο και για την κανονική γραμμή στην Θεσσαλία αλλά και αλλού. Να σημαίνει άραγε αυτή η κατασκευαστική επιλογή πως όλα αυτά τα κτήρια κατασκευάστηκαν και την ίδια περίοδο; Και αν ναι, ποια να ήταν αυτή; Θα μπορούσε να είναι η δεκαετία του 60 οπότε και ξεκίνησε η μετατροπή της γραμμής μεταξύ Βόλου και Λάρισας από μετρική σε κανονική, οπότε προέκυψαν και νέες στάσεις (πχ Στεφανοβίκειο) για τις οποίες μέχρι τότε δεν υπήρχε κτήριο και έτσι να αποφασίστηκε η ανέγερση παρομοίων κτισμάτων και σε άλλα σημεία; Θα μπορούσε, αλλά ελλείψει τεκμηρίων παραμένει μια απλή σκέψη.
Χωρίς εσωτερικό ενδιαφέρον.
Διάβαση καθαρή.
Κοιτώντας προς Αερινό.
Διασχίζω το Βελεστίνο και παίρνω τον δρόμο προς το Αερινό. Ο δρόμος ακολουθεί το ανάγλυφο της περιοχής η οποία είναι γεμάτη λόφους. Εξάλλου και η μεγαλύτερη κλίση της γραμμής εντοπίζεται στο τμήμα αυτό. Σε κάτι λιγότερο από δέκα λεπτά είμαι στο Αερινό.
H από Βελεστίνο είσοδος του σταθμού.
Ο υδατόπυργος του σταθμού.
Υδατόπυργος και δρεζινοστάσιο.
Η πόρτα στην βάση του υδατόπυργου παρουσιάζει ενδιαφέρον, αλλά η κατάρα της στραβής πόρτας συνεχίζει να με ακολουθεί...
Η γραμμή του δρεζινοστασίου τέμνει την γραμμή κυκλοφορίας. Η τοποθέτηση των δρεζινων πάνω στην γραμμή γινόταν με χειροκίνητη αναστροφή.
Πριν το κλειδί.
Το κλειδί εισόδου. Πέρα από το συνηθισμένο αντίβαρο υπάρχει ένας επιπλέον βραχίονας που προφανώς ως σκοπό είχε την διευκόλυνση του κλειδούχου, ενώ o φανός είναι υπερυψωμένος.
Μέχρι το Αερινό η γραμμή παραμένει καθαρή και μπορεί ανά πάσα στιγμή να κυκλοφορήσει τρένο.
Το υπηρεσιακό οίκημα κατοικείται.
Μυστήρια πράγματα...
Μέσα στο περιφραγμένο τμήμα της 2ης γραμμής έχουν φυτρώσει πεύκα, ενώ εκεί βρίσκεται παγιδευμένο και ένα μικρό βυτίο.
Βαγόνι Ζτ κατασκευής Nivelles, μετασκευασμένο σε πλατφόρμα.
Η πινακίδα του κατασκευαστή. Όλη η πρώτη παραλαβή τροχαίου υλικού των ΣΘ ήταν βελγικής προέλευσης.
Επικαμπύλιος συρμός.
Η ανατολική πρόσβαση στο τρίγωνο αναστροφής του σταθμού έχει χορταριάσει. Κοιτώντας μάλιστα την αρχική γραμμολογία των πρώτων ετών λειτουργίας της γραμμής προκύπτει πως το τρίγωνο κατασκευάστηκε μεταγενέστερα.
Αιχμή
Γραμμή σκασμένη
Σε διάσταση.
Στην πρώτη γραμμή βρίσκεται απομονωμένο ένα μετασκευασμένο βαγόνι σειράς Βτ.
Το τροχαίο υλικό εδώ είναι σε κακή κατάσταση, η γραμμή όμως αντίθετα διατηρείται αρκετά καλά.
Ο σκελετός ενός βαγονιού σειράς Βτ, επίσης κατασκευής Nivelles.
Όπως προκύπτει και από την ξεφτισμένη επιγραφή πρόκειται για το 105. Το έμβλημα των ΣΕΚ εξαφάνισε αυτό των ΣΘ και τώρα με την σειρά του θα εξαφανιστεί από την φθορά του χρόνου...
Ασκεπές, ευήλιο και ευάερο...
Παρά την φθορά, το ξύλο των βαγονιών είναι εξαιρετικής ποιότητας.
Ίδιον του ερασιτέχνη φωτογράφου είναι η αδυναμία φωτογράφισης ενός ακίνητου αντικειμένου από την απόσταση μερικών μόλις εκατοστών... Σε κάθε περίπτωση, η επιγραφή γράφει « Schulze Berlin No 28»
Μαζί στην ζωή, μαζί και στο θάνατο.
Θα μπορούσε να είναι στιγμιότυπο από άφιξη μικτής αμαξοστοιχίας στον σταθμό, αλλά δυστυχώς δεν είναι...
Λήψη μέσα από την φυλακίδα του τροχοπεδητή.
Η πρόσοψη του σταθμού του Αερινού. Το Αερινό, γνωστό επίσης ως Περσουφλί ή Πιρσουφλί όπως αναγράφεται στους σχετικούς χάρτες στα τέλη του 19ου αιώνα, λειτούργησε επίσημα στις 13.11.1884. Ο σταθμός βρίσκεται στην ΧΘ 11,852 (η χιλιομέτρηση ξεκινάει από το Βελεστίνο) και σε υψόμετρο 175,08 μέτρα. Εξυπηρετούσε επιβάτες μέχρι και την τελευταία μέρα λειτουργίας της γραμμής το 1998.
Η γραμμή προς το Χαλκοδόνιο είναι καθαρή.
Κοιτώντας πίσω προς το Βελεστίνο.
Το δυτικό κλειδί του τριγώνου είναι επίσης χορταριασμένο.
Τα χόρτα δεν έχουν καλύψει ακόμα αυτό το κλειδί.
Μέσα στο σταθμό...
Το γκισέ έχει χτιστεί!
Μέσα στον σταθμό έχει μεταφερθεί ένα σπασμένο τηλεγραφόξυλο.
Κλειστά παράθυρα, κλειστά παντζούρια.
Καμαρούλα μια σταλιά...
Ο πίνακας είναι στην θέση του, τα καλώδια όμως όχι.
Τέσσερις πόρτες, τέσσερα δωμάτια.
Ο πίνακας δρομολογίων έχει αφαιρεθεί.
Ερημιά.
Οι τουαλέτες του σταθμού.
Έξοδος προς Χαλκοδόνιο.
Λίγο μετά την καμπύλη ακολουθεί πασάγιο.
Η γραμμή καλυπτόταν και από πολυβολείο.
Τα βήματα μου πάνω στο σκύρο είναι ο μόνος ήχος που ακούγεται.
Τίποτα εδώ.
Κλεφτές ματιές.
Μέρα που δεν θυμίζει καλοκαίρι.
Επιστρέφοντας προς το αυτοκίνητο, αρχίζω να παρατηρώ τις ημερομηνίες των τελευταίων περιοδικών επισκευών των βαγονιών:
Εργοστάσιο Βόλου 18.8.7χ
7.2.72
Πάντα μου άρεσαν τα μπαλκονάκια των θεσσαλικών βαγονιών.
Ε.Β 21.3.97.
Όλα τα σκυροβάγονα που βρίσκονται εδώ έχουν περάσει τελευταία επιθεώρηση το 1997, μόλις έναν χρόνο πριν κλείσει οριστικά η γραμμή.
Ακόμα μια λήψη του κλειδιού.
Ο σταθμός του Αερινού όπως φαίνεται από τον δρόμο.
Η δυτική γραμμή του τριγώνου διατέμνει τον δρόμο...
...και συνεχίζει περνώντας ανάμεσα από κυπαρίσσια...
...το ίδιο συμβαίνει και με την στρεβλωμένη και μισοθαμμένη ανατολική γραμμή...
...η οποία συγκλίνει στο βάθος με την δυτική ολοκληρώνοντας έτσι το τρίγωνο.
Κάπου εδώ ολοκληρώνεται και η σημερινή βόλτα. Όχι όμως για πολύ. Σύντομα θα υπάρξει συνέχεια. Υπάρχουν ακόμα πολλοί σταθμοί μέχρι την Ενωτική που με περιμένουν...
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
* Οι φωτογραφίες έχουν ληφθεί στις 9/8/2020
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου